Loondienst versus zzp in de zorg: wat kost het echt
De zorgsector kampt met personeelstekorten, hoge werkdruk en stijgende kosten. Veel organisaties vullen openstaande diensten in met zelfstandigen zonder personeel. Maar wat kost een zzp’er nu werkelijk in vergelijking met iemand in loondienst, en hoe verandert dat beeld als je kijkt naar de uren die iemand daadwerkelijk productief werkt? JobQ onderzocht de kostenverschillen voor drie veelvoorkomende functies binnen de VVT-sector, dat zijn de verpleeg- en verzorgingshuizen en de thuiszorg. De functies zijn: verzorgende IG niveau 3, verpleegkundige mbo niveau 4 en verpleegkundige hbo of senior niveau 5.
De methode en uitgangspunten
Bij veel vergelijkingen wordt gekeken naar het bruto uurloon tegenover het zzp-tarief. Dat geeft een onvolledig beeld, want een medewerker in loondienst wordt betaald voor alle uren inclusief verlof, scholing, ziekte en overleg. Een zzp’er krijgt alleen betaald voor de uren waarin daadwerkelijk zorg wordt verleend. Om een eerlijke vergelijking te maken hebben we gekeken naar de kosten per productief uur, dus de uren waarin iemand echt aan het werk is.
Onderzoekskaders:
- Bron voor lonen: CAO VVT 2025 tot 2026 van FNV en ActiZ
- Gemiddelde werkgeverslasten: 47 procent bovenop het brutoloon, inclusief vakantiegeld, eindejaarsuitkering, pensioen en werkgeverspremies
- Betaalde uren per jaar: 1.878 uur
- Productieve uren per jaar: 1.400 uur (ongeveer 75 procent productiviteit)
- Correctiefactor: 1.878 gedeeld door 1.400 is 1,34
- ZZP-tarieven: gebaseerd op PIDZ, Knab en ZZP Daily (marktniveau 2025)
Door het verschil in productieve uren te verwerken stijgen de loondienstkosten per gewerkt uur met ongeveer 34 procent. Zo ontstaat een zuivere vergelijking tussen loondienst en zzp.
Wat deze cijfers laten zien
Per productief uur is een zzp’er gemiddeld tussen de tien en vijfentwintig procent duurder dan een medewerker in loondienst. Voor een organisatie die structureel met zelfstandigen werkt loopt dat verschil snel op. Voor een verpleegkundige op mbo-niveau kan dat oplopen tot ruim tweeëntwintigduizend euro per jaar. Voor een verzorgende IG ligt de besparing bij loondienst rond de achtduizend euro per jaar. Omdat vaste medewerkers worden doorbetaald tijdens ziekte, verlof en scholing zijn de kosten per gewerkt uur vergelijkbaar, maar de totale jaarkosten voor zzp’ers blijven hoger.
De Wet DBA en de toekomst van zzp in de zorg
Naast de kosten speelt wetgeving een steeds grotere rol. De Wet DBA, dat is de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties, bepaalt dat iemand die feitelijk onder leiding en toezicht werkt geen zelfstandige mag zijn. In de praktijk betekent dit dat veel zorgorganisaties vanaf 2025 en 2026 geen zelfstandigen meer mogen inzetten in functies die sterk lijken op loondienst. De Belastingdienst heeft aangekondigd dat de handhaving vanaf 1 januari 2026 wordt aangescherpt. Organisaties die toch met schijnzelfstandigen werken lopen het risico op naheffingen en boetes.
Het inhuren van zelfstandigen in de zorg wordt daardoor niet alleen duurder, maar ook juridisch risicovoller. Veel instellingen bereiden zich daarom voor op een structurele afbouw van zzp-inzet en investeren weer in vaste teams.
Wat dit betekent voor zorgorganisaties
De combinatie van stijgende tarieven, krapte op de arbeidsmarkt en strengere wetgeving maakt het belangrijk om te investeren in stabiele teams. Dat betekent niet dat er geen plek meer is voor flexibiliteit, maar dat de basis van een organisatie beter kan bestaan uit medewerkers in loondienst.
Voordelen van vaste medewerkers:
- Lagere structurele kosten
- Minder afhankelijkheid van externe krachten
- Meer continuïteit en kwaliteit van zorg
- Grotere betrokkenheid binnen het team
Gebruikte bronnen
- CAO VVT 2025 tot 2026 van FNV en ActiZ, salarisschalen en arbeidsvoorwaarden
- PFZW premieoverzicht 2025 van Pensioenfonds Zorg en Welzijn
- Belastingdienst en UWV 2025, werkgeverspremies Zvw, WW, Aof, Whk en UOK
- PIDZ tarievenoverzicht 2025, uurtarieven zorgprofessionals
- Knab en ZZP Daily 2025, markttarieven zelfstandigen in de zorg
- Opdracht.nu en Flexpedia 2025, cao-salarisschalen en marktcijfers zzp
- Ministerie van Financiën en Rijksoverheid, uitleg en planning handhaving Wet DBA
Conclusie
Een zelfstandige in de zorg is gemiddeld tussen de tien en vijfentwintig procent duurder per gewerkt uur dan een medewerker in loondienst. Daarbij komt dat de inzet van zelfstandigen onder de Wet DBA juridisch steeds moeilijker wordt. Voor zorgorganisaties die investeren in vaste en duurzame teams betekent dit niet alleen een structurele kostenbesparing, maar ook meer continuïteit en kwaliteit van zorg. Een deel van de flexibele schil zal altijd nodig blijven, maar de toekomst van de zorg ligt in een stabiel personeelsbestand en niet in voortdurende externe inhuur.